prawa za wobrazy: MDR/Teresa Stübner

Serbska rěč so wuwiwa – rěčny kućik z dr. Leńku Šołćić, 16.08.2023 Rěčny kućik: zlebo(r)dźene

16. žnjenca 2023, 08:14 hodź.

Rěčny kućik - zlebo(r)dźene

Kajke zlebo(r)dźene te młode dźensa kemši chodźa! – Tak słyšiš druhdy staršich rěčeć. Abo jako młodźi smy snano husćišo wot staršich tež słyšeli: Kajka sy so ty dźensa zas zlebo(r)dźiła!?, hačrunjež smy so po najnowšej modźe zdrasćili. Znajeće wy wuraz zlebordźeny, zlebordźić so? Dołho sym w słownikach za tym abo něčim podobnym pytała. W soblexu dawa werb zlebordźić z woznamom 'zusammenlabern' a w słowniku Krala z woznamom 'schwängern'. To pak njeje to, štož měnju. A potom nańdźech w Pfulowym słowniku substantiw lebjerda, štož woznamjenja ‘Fetzen’ abo 'liederliche Weibsperson'. A w Rězaku woznamjenja słowo lebordźina ‘schlechtes Gewebe’. To so tola wšitko k formje zlebo(r)dźeny hodźi. Zlebo(r)dźena je wosoba, kotraž je njerodnje zdrasćena abo w drastach kaž lebjerdki. Lebjerdki, abo skerje znate šlebjerdki, su němsce 'Fetzen'. Tutón woznam 'Fetzen' so w nowšich serbsko-němskich słownikach jako jenički za lebjerda podawa. Něhdyši woznam 'liederliche Weibsperson' njeje dźensa drje wjace znaty. W Němsko-hornjoserbskim słowniku pak namakamy pola hesła 'Schlampe' hišće serbski wotpowědnik lebjerda.

dr. L. Šołćić