Mjeńšina serbšćiny w interneće Indeks rěčnych kućikow

Na tutej stronje namakaće wšitke rěčne kućiki, kotrež smy wot nowembra lěta 2004 wusyłali. Kućiki su po datumje wusyłanja rjadowane.

21. Januar 2009

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 21.01.2009 Schnürsenkel

Schnürsenkel

Stajnje zaso wužiwamy słowa w serbšćinje, kiž su poprawom němske. Druhdy serbski wotpowědnik znajemy, druhdy pak dyrbja samo eksperća tróšku přemyslować ...

wjace

14. Januar 2009

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 14.01.2009 Bindfaden

Bindfaden

Hdyž prašeš so Serbow za serbskim słowom za "Bindfaden", wotmołwi drje wjetšina ze słowom "štryčk". Tola mamy hišće rjeńše słowo za to …

wjace

7. Januar 2009

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 07.01.2009 wuchajcy

wuchajcy

Mamy "rukajcy" a "nohajcy" – tuž wužiwajmy za "nawušniki", kiž njejsu za słuchanje hudźby, ale za wohrěwanje wuši myslene, cyle jednorje "wuchajcy".

wjace

31. Dezember 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 31.12.2008 Abgeltungssteuer / Freistellungsauftrag

Abgeltungssteuer / Freistellungsauftrag

Wosebje čežki je přełožk fachowych zapřijećow, kiž znajemy drje z němskich medijow, kiž pak zamóžemy lědma do serbšćiny přenjesć.

wjace

17. Dezember 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 17.12.2008 Janšojski Bog

Janšojski Bog

Hižo w adwentnym času pósćele rumpodich swojich kolegow dźěćom, zo bychu pohladali, hač su dušne. To pak je regionalnje jara rozdźělnje …

wjace

10. Dezember 2008

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 10.12.2008 dary – darić – wobradźeć

dary – darić – wobradźeć

Tu zhoniće, kak stej słowo "dar" a wotpowědny werb "darić" nastałoj.

wjace

3. Dezember 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 03.11.2008 Pječenje dźěći ...

Pječenje dźěći ...

Runje w dohodownym času pjeku so tu a tam poprjancy. Maš samo wosebite pječenske akcije za dźěći, kiž mjenuja so potom "Pječenje dźěći". Moment! Nječaka tam stara wjera?

wjace

26. November 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 26.11.2008 Prepozicija k

Prepozicija k

Je druhdy k bječenju, kak wobliwuje němčina našu rěč. Abo je to tež hižo zaso formalny přełožk němskeho "Es ist zum Heulen ..."?

wjace

4. November 2008

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 05.11.2008 Dybu zdrěć

Dybu zdrěć

Su rěčne wobrazy, kiž prosće wjac njezrozumimy, dokelž je so naš žiwjenski wobswět změnił. Abo wěsće wy, što měnimy, hdyž chcemy někomu dybu zdrěć?

wjace

29. Oktober 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 29.10.2008 Zajězd, wulět abo wuprawa?

Zajězd, wulět abo wuprawa?

Što je germanizm, kóždy wě. Mamy pak tež słowa, kiž smy z druhich słowjanskich rěčow, na př. z čěšćiny, importowali …

wjace

22. Oktober 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 22.10.2008 nadpadnyć a napadnyć

nadpadnyć a napadnyć

Hdyž něchtó někoho wosrjedź dnja nadpadnje, to bjezdwěla chětro napadnje. Abo pisa so to nawopak?

wjace

15. Oktober 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 15.10.2008 Geburtsurkunde

Geburtsurkunde

Za słowo "Geburtsurkunde" namakamy w aktualnych słownikach dwě zapřijeći: "porodne wopismo" a "narodźenske wopismo". Kajke so lěpje hodźi?

wjace

8. Oktober 2008

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 08.10.2008 Torhace wjelki

Torhace wjelki

Stajnje zaso su wowcy wopory Łužiskich wjelkow. W serbskich medijach rozprawja so potom wo torhanych, zakusanych abo tež morjenych wowcach. Tola kotra je prawa forma?

wjace

1. Oktober 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 01.10.2008 Auflaufkind

Auflaufkind

Najnowše słowo w němskim Dudenje je "Auflaufkind". Wotpowědnje konstruktej "Schlüsselkind" je to potajkim dźěćo, kiž so prěnjorjadnje z přepječenkow (Auflauf) zežiwi. Abo?

wjace

17. September 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 17.09.2008 přichodny – bliši

přichodny – bliši

Kak husto słyšiš wo božej kazni "Lubuj swojeho přichodneho …". A "Nächstenliebe" rěka serbsce "lubosć přichodnemu"? Bohužel ćěri nas wliw němčiny tež tu do zmylkow …

wjace

10. September 2008

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 10.09.2008 Wostać abo wostajić?

Wostać abo wostajić?

Štóž njejědźe w dowolowym času preč, wostanje doma. Abo wostaji doma? Přewostajimy wotmołwu na to radšo našim rěčespytnikam. Abo rěka to tola přewostanjemy?

wjace

3. September 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 03.09.2008 Bürgerwehr

Bürgerwehr

Jako njemějachu w městach hišće policiju, starachu so wobrónjeni wobydlerjo sami wo wěstotu. Ale kak rěka tuta "Bürgerwehr" serbsce?

wjace

27. August 2008

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 27.08.2008 To je wažne – mi abo za mnje?

To je wažne – mi abo za mnje?

Njedawno so mje něchtó prašeše, kak měło prawje rěkać: to je wažne za mnje abo to je mi wažne. Wotmołwa je...

wjace

13. August 2008

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 13.08.2008 Po zokach chodźić

Po zokach chodźić

"… jedna běha po zokach a druha běha bosy." rěka w znatym Slepjanskim spěwje. Byrnjež "po zokach" wočiwidnje požčonka z němčiny była, so wšudźe wužiwa – z prawom.

wjace

6. August 2008

Rěčny kućik Marka Grojlicha z wusyłanja 06.08.2008 Wjesne mjeno Wichowy

Wjesne mjeno Wichowy

Něhdy produkowaše so tam kisykał – wjesne mjeno bě na sudach we wjesnym Konsumje napisane. Serbske mjeno wsy pak je tróšku mjenje znate …

wjace

23. Juli 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 23.07.2008 swój – jeho/jeje

swój – jeho/jeje

Nan, mać a syn maja kóždy awto. Kajke awto wostanje mazane, hdyž wurjedźi mać swoje a nan jeho awto? Prawje, nan dyrbi nětko hišće swoje awto wurjedźić …

wjace

16. Juli 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 16.07.2008 Družiny čaja (2)

Družiny čaja (2)

Tu namakaće dalše serbske pomjenowanja čajowych družin …

wjace

2. Juli 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 02.07.2008 powabić

powabić

Što Serb čini, hdyž "Bewerbunki pisa"? Wězo: powabi so wo dźěłowe městno. Kajke dalše móžnosće mamy, to porjadnje serbsce prajić, čitaće tu …

wjace

25. Juni 2008

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 25.06.2008 Lajbik

Lajbik

Su němske słowa, kiž su so jara derje so serbšćiny integrowali. Jedne tajke dźensa předstajimy …

wjace

18. Juni 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 18.06.2008 Montessori-Schule, Vattenfall-Konzern: Kak serbsce?

Montessori-Schule, Vattenfall-Konzern: Kak serbsce?

Z němčiny znajemy efektiwnu gramatisku formu zestajeneho substantiwa. Tajku pak w serbšćinje nažel nimamy, tež hdyž so to druhdy spyta …

wjace

11. Juni 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 11.06.2008 Fürsprecher

Fürsprecher

Dawaja serbske słowa, kiž prosće nichtó njerozumi. Jedne tajke je "dobroprošer", štož dyrbi wotpowědować němskemu "Fürsprecher". Ale kak to zrozumliwje serbsce prajimy?

wjace

28. Mai 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 28.05.2008 wulkoličbnje?

wulkoličbnje?

Wulkomyslnje so druhdy nowe słowa spasla, kiž drje su wobsahowje logiske, rěčne pak prosće njetrjebawše. Jedne tajke je słowo "wulkoličnje" …

wjace

21. Mai 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 21.05.2008 skoržić

skoržić

Z němčiny znajemy wobrot "über Kopfschmerzen klagen". Serbsce pak njeprajimy, zo "skoržimy přez hłowybolenje". Tu čitaće, kak so tute słowo prawje wužiwa …

wjace

14. Mai 2008

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 14.05.2008 Štóžkuli, hdźežkuli …

Štóžkuli, hdźežkuli …

Někotryžkuli přełožuje chětro posłownje z němčiny: "Was auch immer …" na přikład njerěka pak serbsce "Kaž tež přeco …", ale prosće "štožkuli" …

wjace

7. Mai 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 07.05.2008 Entsendegesetz

Entsendegesetz

Pola słowow, hdźež němske pomjenowanje zwuraznja wotpowědny woznam w ekstremnje skrótšenej formje, dyrbimy w serbšćinje wuraz skerje wopisować.

wjace

30. April 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 30.04.2008 Salbeitee, Fencheltee (družiny čaja)

Salbeitee, Fencheltee (družiny čaja)

Zo wari so piwo z kmjela, mnozy wědźa. Tuž mjenuja piwo druhdy tež "kmjelowu brěčku" abo "kmjelowy čaj". Kak pak rěkaja woprawdźite čaje z wšelakich zelow serbsce?

wjace

23. April 2008

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 23.04.2008 Ličbniki: Třista a štyrista

Ličbniki: Třista a štyrista

Dźe zaso wo ličbniki, tutón raz wo tři a štyri. Tu je so mjenujcy we wobchadnej rěči germanizm zadobył …

wjace

16. April 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 16.04.2008 Babyklappe

Babyklappe

Při watikanskej chorowni Swj. Ducha mějachu ju hižo w 12. lětstotku. Přiwšěm pytaš ekwiwalent za němske słowo "Babyklappe" hač do dźensnišeho podarmo w słowniku …

wjace

9. April 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 09.04.2008 Kuscheltier

Kuscheltier

Budyske chorobne awta maja małke bariki sobu, zo móhli je dźěćom k změrowanju dać. Kak pak rěka tajke płatowe zwěrjatko serbsce?

wjace

2. April 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 02.04.2008 Magersucht – magersüchtig

Magersucht – magersüchtig

Za hłódtradanje dawatej dwě přičinje: pak nimaš chudoby dla dosć k jědźi, pak činiš to figury dla dobrowólnje …

wjace

26. März 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 26.03.2008 zaměnić – wuměnić

zaměnić – wuměnić

Štóž w kopańcy přehusto wrota zaměni, toho drje bórze wuměnja …

wjace

19. März 2008

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 19.03.2008 Jutry

Jutry

Jutry drje su jutry – ale nic wšudźe w Serbach rěkaja tež tak …

wjace

19. Februar 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 19.02.2008 Dołhochwilne abo tola zajimawe?

Dołhochwilne abo tola zajimawe?

Słowo "dołhochwilne" je dobry přikład, zo njehodźi so kóžde słowo posłownje z němčiny přełožić. Wšako mamy za "langweilig" dosć prawych serbskich wopisowanjow …

wjace

30. Januar 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 30.01.2008 talenty – talenća

talenty – talenća

Hač su naši młodźi redaktorojo RADIJA SATKULA "młodźi talenća" abo "młode talenty", zhoniće w tutym rěčnym kućiku …

wjace

23. Januar 2008

Rěčny kućik dr. Anju Pohončowej z wusyłanja 23.01.2008 Fischgräten = krety?

Fischgräten = krety?

Hdyž jěš rybu, dyrbiš tróšku kedźbować, zo žanu "kretu" njespóžeraš. Njedawa pak za to prawe serbske słowo?

wjace

16. Januar 2008

Rěčny kućik dr. Sonju Wölkoweje z wusyłanja 16.01.2008 Prepozicije: z abo wot

Prepozicije: z abo wot

Husto wužiwa so "z", hdźež ma so prawje poprawom "wot" wužiwać. Tutón zmylk pak nječini so hakle z – pardon – wot wčerawšeho …

wjace

9. Januar 2008

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 09.01.2008 posledni – zašły

posledni – zašły

Hdyž rěčimy wo zašłosći, wužiwamy husto wopačny konstrukt. Na "poslednje lěto" přizamknje so mjenujcy kónc swěta …

wjace

19. Dezember 2007

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 19.12.2007 Weihnachtsbaumständer

Weihnachtsbaumständer

Kóždy, kiž sej hodowny štom staji, jón wužiwa. Ale kak rěka "Weihnachtsbaumständer" serbsce?

wjace

12. Dezember 2007

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 12.12.2007 Billigpreis

Billigpreis

Dawaja tunje abo drohe płaćizny? A što dokładnje maja potom słowne twórby "Billigpreis" a "potuńšene płaćizny" woznamjenić?

wjace

5. Dezember 2007

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 05.12.2007 dźělatko

dźělatko

Hdyž chceš při pisanju słowo na nowu linku dźělić, činiš to z "Trennstrichom". Abo dawa za to serbske słowo?

wjace

28. November 2007

Jaty a njewotnajaty

Jaty a njewotnajaty

Hdyž móžeš sej na přikład zahrodku wotnajeć a to tež činiš, je tuta potom wotnajata a nic wotnajena, kaž so husto praji a pisa …

wjace

21. November 2007

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 21.11.2007 unheimlich

unheimlich

Kak zwuraznimy hornjoserbsce začuće stracha, kiž mjenujemy němsce "unheimlich"? Tu někotre poskitki …

wjace

14. November 2007

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 14.11.2007 Schienbeinschützer

Schienbeinschützer

Hdyž dźe wo specielne zapřijeće, móžemy drje spytać, serbski wotpowědnik konstruować, zwjetša pak klinči to chětro kumštnje …

wjace

7. November 2007

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 07.11.2007 Jězu Chrysće a Jězuso Chrystuso

Jězu Chrysće a Jězuso Chrystuso

Na rěčnym polu rozeznawaja so katolscy a ewangelscy Serbja přez rozdźělny wokatiw za Syna Božeho …

wjace

1. November 2007

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 01.11.2007 Nul dypkow – serbske ličbniki

Nul dypkow – serbske ličbniki

Wužiwanje serbskich ličbnikow w sadźe njeje cyle jednore – wone žadaja sej pola ličeneho słowa wšelake padowe formy …

wjace

24. Oktober 2007

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 24.10.2007 FSJ = swobodne socialne lěto?

FSJ = swobodne socialne lěto?

Štóž dobrowólnje lěto na socialnym polu dźěła, ma wšo druhe hač swobodne. Čehodla so potom stajnje zaso wopačny přełožk wužiwa?

wjace

17. Oktober 2007

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 17.10.2007 Jasua/Jazowa

Jasua/Jazowa

Při Bjerwałdskim jězorje ma so wozrodźić wjes Jasua – tak pisachu njedawno w nowinach. Mjeno je, kaž praja, serbske. Mjeno pak w žanym słowniku njesteji. Zwotkel je so wzało?

wjace

10. Oktober 2007

Rěčny kućik dr. Anje Pohnočoweje z wusyłanja 10.10.2007 póznać – spóznać

póznać – spóznać

W serbšćinje su słowa, kiž maja wjacore woznamy. Nimo toho eksistuja wjacore słowa za jedyn jenički woznam. K tutym słowam słušetej werbaj póznać a spóznać …

wjace

25. September 2007

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 25.09.2007 Što je "Roma-Rad" do kolesa?

Što je "Roma-Rad" do kolesa?

W Budyskej chorowni, dokładnišo w porodnej klinice, maja tak mjenowany "Roma-Rad". Ale što je to do kolesa a kak móhli je serbsce mjenować?

wjace

5. September 2007

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 05.09.2007 Škoda genitiwa

Škoda genitiwa

Škoda, zo su wěste padowe formy w serbšćinje trochu na cofanju. Nimale zhubili smy hižo genitiw negacije.

wjace

29. August 2007

Rěčny kućik Marka Grojlicha z wusyłanja 29. awgusta 2007 Wjesne mjeno Trjebin/Trjebjeńca

Wjesne mjeno Trjebin/Trjebjeńca

Byrnjež geografisce chětro wot so zdalenej byłoj, matej wjesce Trjebin a Trjebeńca samsny pochad mjena.

wjace

22. August 2007

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 22. awg. 2007 Klěšće

Klěšće

We wobchadnej rěči mjenujemy je husto "ceki", njewoblubowany insekt ma pak tež serbske mjeno. Zwotkel tute přindźe?

wjace

15. August 2007

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 15. awgusta 2007 Ossie - Wessie

Ossie - Wessie

Dokelž njeje "murja we hłowach" tež skoro 20 lět po přewróće hišće padnyła, wužiwatej so husto słowje "Ossie" a "Wessie". Kak pak rěka to serbsce?

wjace

8. August 2007

Rěčny kućik Marka Grojlicha z wusyłanja 8. awgusta 2007 Wjesne mjeno "Walowy"

Wjesne mjeno "Walowy"

Walowy – rjane mjeno za wjes, kotraž leži na južnym boku hory. Wottud maš rjany wid na Lubijsku horu, na Zhorjelske kónčiny a druhdy samo hač ke Krkonošam.

wjace

1. August 2007

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 1. awgusta Z někim abo na někoho swarić?

Z někim abo na někoho swarić?

Mnozy Serbja wopak swarja: město toho, zo bychu na někoho swarili, swarja z nim abo njej. Ale na koho da so potom tute zhromadne swary měrja?

wjace

25. Juli 2007

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 25. julija 2007 Laus / Blattlaus

Laus / Blattlaus

Pši su zwěrjatko, kiž pytaja sej wopicy mjezsobu w kožuchu. Husto pak mjenujemy tež insekty, kiž na łopjenach sedźa, pši. Tute pak maja swójske mjeno …

wjace

18. Juli 2007

Rěčny kućik dr. Hynca Rychtarja z wusyłanja 18. julija 2007 Prawe wurjekowanje pismika Y

Prawe wurjekowanje pismika Y

Kak wurjekuje so pismik Y w serbšćinje prawje? A što je ze słowami, kiž pisaja so němčinje z Ü? Praji so tam snano I?

wjace

11. Juli 2007

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 11. julija 2007 Wotować abo tola wothłosować?

Wotować abo tola wothłosować?

Spěšnje so mjezynarodny werb do wšědneje serbšćiny dóstanje. Za wjetšinu tajkich internationalizmow pak mamy zrozumliwy serbski ekwiwa… – wodajće – wotpowědnik.

wjace

4. Juli 2007

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 4. julija 2007 Selbstbehalt

Selbstbehalt

Přeco wjac zawěsćernjow poskićeja tarify z tak mjenowanym "Selbstbehaltom". Kak pak móžemy to serbsce mjenować?

wjace

27. Juni 2007

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 27. junija 2007 Brückentag

Brückentag

Na dźeń mjez swjatym dnjom a kóncom tydźenja praji so němsce "Brückentag". Tajke dny sej tež Serbja waža - ale kak je mjenować?

wjace

20. Juni 2007

Rěčny kućik Marka Grojlicha z wusyłanja 20. junija 2007 Wjesne mjeno Rakojdy

Wjesne mjeno Rakojdy

Zwotkel maja Rakojdy swoje mjeno? Ma to něšto z rakami činić? Ale čehodla rěkaja potom němsce Rackel?

wjace

13. Juni 2007

Rěčny kućik dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 13. junija 2007 Spritzring/Eierschecke

Spritzring/Eierschecke

Někotružkuli chłóšćenku sej pola pjekarja kupimy, bjez toho, zo znajemy serbske mjeno za to. Tuž wobhladajmy sej raz dwaj přikładaj bliže …

wjace

6. Juni 2007

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 6. junija 2007 Hwězdnički

Hwězdnički

Kotre słowo wužiwamy w serbšćinje za "Sternenkinder"? Čitać móžachmy hižo wo "hwězdničkach", ale je to prawy přełožk?

wjace

30. Mai 2007

Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 30. meje 2007 Gleitsichtbrille

Gleitsichtbrille

Moderna optika poskića nawoči z conami za bliske, srjedźne a daloke widźenje. Němsce praja na to Gleitsichtbrille. A kak prajimy serbsce?

wjace

23. Mai 2007

Přinošk dr. Jany Šołćiny z wusyłanja 23. meje 2007 Unterschriftsberechtigter / Erziehungsberechtigter

Unterschriftsberechtigter / Erziehungsberechtigter

Němska hamtska rěč ma komplikowane słowotwórby. Njeje tuž lochko, za wěste zapřijeća serbski wotpowědnik namakać ...

wjace

9. Mai 2007

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 09. meje 2007 Dwójna negacija

Dwójna negacija

Je štó z Was hižo raz ničo jědł? Što drje měni zubny lěkar potom, hdyž praji: "Prošu dwě hodźinje ničo jěsć!".

wjace

2. Mai 2007

Přinošk Marka Grojlicha z wusyłanja 02. meje 2007 Wjesne mjeno Chortnica

Wjesne mjeno Chortnica

Psy, swinjace korto abo samo "zły njedobry": Zwotkel drje ma Chortnica swoje mjeno?

wjace

25. April 2007

Přinošk dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 25. apryla 2007 Konje běža zaskak

Konje běža zaskak

Kołsy, kołsy, koniko - ale kak prajimy, hdyž chcemy spěšnišo jěchać?

wjace

18. April 2007

Přinošk dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 18. apryla 2007 Wokna zabili?

Wokna zabili?

Hdyž posłownje z němčiny do serbšćiny přełožimy, nastanu druhdy dźiwne konstrukcije: Tak su njedawno něhdźe w Serbach "wokna zabili".

wjace

11. April 2007

Přinošk dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 11. apryla 2007 Seiteneinsteiger

Seiteneinsteiger

Němski "Seiteneinsteiger" je něchtó, kiž so bjez předznajomosćow na nowe polo poda - w powołanju abo wukubłanju.

wjace

4. April 2007

Přinošk dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 04. apryla 2007 Stolperstein

Stolperstein

We wjele městach Němskeje dopominaja wosebite plesternaki na wopory nacionalsocializma.

wjace

28. März 2007

Přinošk Marka Grojlicha z wusyłanja 28. měrca 2007 Dźenikecy

Dźenikecy

Dźenikecy su dźensa wosebje znate za jabłukowu brěčku, kotraž so tam tež hižo w NDRskim času dźěłaše.

wjace

21. März 2007

Přinošk dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 21. měrca 2007 Zinke

Zinke

Zuby, róžki, kónčki - kak prajimy na "Zinke" při widłach?

wjace

14. März 2007

Přinošk dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 14. měrca 2007 Besetztzeichen

Besetztzeichen

Hdyž spytamy někoho zazwonić, kotryž runje telefonuje - potom słyšimy...

wjace

28. Februar 2007

Přinošk dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 28.02.2007 Manteltarif

Manteltarif

W nowinach husto čitamy, zo su so dźěłarnistwa a dźěłodawarjo dojednali na nowy "Manteltarif".

wjace

14. Februar 2007

Přinošk Marka Grojlicha z wusyłanja 14.02.2007 Wjesne mjena - Brězow

Wjesne mjena - Brězow

Mamy tójšto wsow a wjeskow, kiž rěkaja serbsce po brězach: małka Brěza pola Hodźija, Brězecy njedaloko Barta, Brězyna pola Hućiny…

wjace

7. Februar 2007

Přinošk dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 07.02.2007 Nepper, Schlepper...

Nepper, Schlepper...

Z telewizije znajemy wusyłanje "Nepper, Schlepper, Bauernfänger". Kak bychmy to serbsce prajili? Mamy scyła tajke wurazy?

wjace

31. Januar 2007

Přinošk dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 31.01.2007 Energiebündel

Energiebündel

Kajkosće čłowjekow so hustodosć z pomocu leksiki wopisuja, kotraž so w přenjesenym zmysle wužiwa. Jedyn přikład za to je słowo "Energiebündel"...

wjace

24. Januar 2007

Přinošk dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 24.01.2007 Widły

Widły

Što je "Widła"? Słowo njesteji w słownikach a ja sym so z nim njedawno prěni raz zetkała w zwisku z nowej młodźinskej hudźbnej skupinu, kotraž je sej tajke mjeno wuzwoliła.

wjace

17. Januar 2007

Přinošk dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 17.01.2007 Festnetz

Festnetz

"Nowe serbske słownistwo nastawa w rěčnej praksy" – a tak přemyslowachmoj z lektorku hornjoserbskeho wječornika, kak pomjenować wonu syć, kotrejž so němsce "Festnetz" praji.

wjace

10. Januar 2007

Přinošk dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 10.01.2007 Kochbuch-Backbuch

Kochbuch-Backbuch

Štóž rady wari abo pječe, tón pohlada zawěsće tež hdys a hdys do knihi, zo by nowy recept wupruwował. Tajku knihu mjenujemy kuchinsku abo warjensku knihu.

wjace

3. Januar 2007

Přinošk dr. Jany Šołćineje z wusyłanja 03.01.2007 Lockerung der Ladenöffnungszeiten

Lockerung der Ladenöffnungszeiten

Hižo w dohodownym času běchu politikarjo rozsudźili, zo smědźa wobchody dlěje wotewrjene być. Wbohe předawarki – sej myslach, ale kupcy so wjeselachu.

wjace

13. Dezember 2006

Přinošk dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 13.12.2006 Wohryzk

Wohryzk

Mikławš je tu hižo pobył a dźěćom słódkosće wobradźił, rumpodich drje hišće něšto přida – ja pak chcu so dźensa strowšej chłóšćence přiwobroćić, mjenujcy jabłukam.

wjace

6. Dezember 2006

Přinošk dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 06.12.2006 Krać – třihać – rězać

Krać – třihać – rězać

Krać – třihać – rězać – tři słowa z podobnym woznamom w serbšćinje. Wšěm třom móže w němčinje wotpowědować wuraz „schneiden“.

wjace

1. November 2006

Přinošk dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 01.11.2006 Durchhänger

Durchhänger

Štó wot nas to njeznaje: Naraz čujemy so wučerpani, ćělnje abo dušinje, w šuli, w powołanju abo při sportowanju; motiwacija a pohon pobrachujetej.

wjace

18. Oktober 2006

Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 18.10.2006 Skažene mjaso a snobjed

Skažene mjaso a snobjed

Tołmačer steji druhdy před problemom, zo njenamaka za někajke němske słowo kmany serbski přełožk, kiž hodźi so do samsneje stilistiskeje runiny zarjadować.

wjace

4. Oktober 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 04.10.2006 Skrótšenki w serbšćinje

Skrótšenki w serbšćinje

W našej rěči je ličba skrótšenkow přiběrała, a wona zawěsće dale přiběra. Su skrótšenki, kotrež so kaž słowo wurjekuja, na přikład DEKRA abo IKEA.

wjace

9. August 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 09.08.2006 Wuwěšk abo wizitka

Wuwěšk abo wizitka

Słowo, kotrež ma tež w serbšćinje troji woznam, je němska zestajenka "Aushängeschild". W dwuzwjazkowym słowniku jewi so skromny zapis "wuwis" resp. "wuwěšk".

wjace

5. Juli 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 05.07.2006 Lěćna drasta

Lěćna drasta

Hižo husto sym Wam, lubi posłucharjo, něšto wo tworjenju moderneho słownistwa powědała, kotryž někotre tematiske wobłuki potrjechi. Jedyn tajki wobłuk je drasta.

wjace

28. Juni 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 28.06.2006 Strowy a čiły

Strowy a čiły

Hdyž so němsce z někim rozžohnujemy, tak husto prajimy "Halt die Ohren steif!" – předewšěm, hdyž chcemu jeho pozbudźić abo zo bychmy jemu strowotu přeli.

wjace

14. Juni 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 14.06.2006 Zestajenki z "žiwjenski"

Zestajenki z "žiwjenski"

Njedawno so mje něchtó wopraša, kak bych sadu "Er ist ein lebenslustiger Mensch" do serbšćiny přełožiła. W słowniku jewi so "žiwjenja zradny".

wjace

7. Juni 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 07.06.2006 Dobropis a woprawnjenka

Dobropis a woprawnjenka

Njedawno wopraša so mje znata, hač prajimy serbsce za němske "Gutschein" woprawnjenka. Takle to pječa w słowniku steji. Pohladach do dwuzwjazkoweho słownika a namakach słowo.

wjace

24. Mai 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 24.05.2006 Pokutny pjenjez - Bußgeld, Verwarnungsgeld

Pokutny pjenjez - Bußgeld, Verwarnungsgeld

Sće tež wy, lubi připosłucharjo, hižo přespěšnje z awtom jěli, abo sće wot přećelnych politesow cedlku dóstali, dokelž sće wopak parkowali? Cedlka rěka němsce "Knölchen".

wjace

17. Mai 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 17.05.2006 Vorleistung

Vorleistung

Hdyž přełožujemy němski tekst do serbšćiny, storčimy přeco zaso na słowa, kiž njehodźa so bjezposrědnje do serbšćiny přenjesć. Tak je to z němskim "Vorleistung".

wjace

3. Mai 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 03.05.2006 Rostlinske surowizny

Rostlinske surowizny

W nowinach sym čitała, zo planuja w Koćinje nowu biopłunowu připrawu. Tam maja so lětnje 6.000 tonow juchi a 4.000 tonow znowa rosćacych surowiznow na milinu...

wjace

25. April 2006

Rěčny kućik Cowboy, Teenie, Single

Cowboy, Teenie, Single

Loni hižo sym Wam, lubi připosłucharjo, něšto wo formach plurala powědała, kotrež pomjenuja muske wosoby. Tehdy konstatowach, zo so w słownikach a gramatikach...

wjace

12. April 2006

Rěčny kućik Pod wuměnjenjemi - Unter Vorbehalt

Pod wuměnjenjemi - Unter Vorbehalt

W němskich hamtskich tekstach čitamy husto formulaciju "unter Vorbehalt". Za słowo "Vorbehalt" jewi so w dwuzwjazkowym słowniku serbski wotpowědnik "wobmyslenje"...

wjace

5. April 2006

Rěčny kućik Fisprować - fispern

Fisprować - fispern

"Ze swojeje nutřkowneje kapsy sfisprowach fijałkowy kwěćel – a Hanine woči so swěćachu." Na tutu sadu w nowej zběrce Doroteje Šołćineje "Mjez namaj" skedźbni...

wjace

22. März 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 22.03.2006 Kedźbyhódny - beachtenswert

Kedźbyhódny - beachtenswert

"Ty sy nam hódny čłowjek, Jano". Tole čitamy w knize Bena Budarja. Je to rědki přikład, wšako so lědma praji, zo je něchtó hódny muž abo hódna žona. Hinak je...

wjace

15. März 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 15.03.2006 Figlantny - figlant

Figlantny - figlant

Štó je figlantny? Zaso tajke we wšědnej domjacej serbšćinje dosć derje znate słowo, a naše słowniki wo nim mjelča. Křesćan Krawc pak pisa: "Tež hdyž chcemy, zo...

wjace

22. Februar 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 22.02.2006 Lobejt - labet

Lobejt - labet

Jurij Brězan je njedawno w interviewje w němskich nowinach prajił, zo je so chwilu čuł "malad". To je rědke słowo, a tuž je redaktor je tež hnydom wopaki...

wjace

18. Januar 2006

Rěčny kućik z wusyłanja 18.01.2006 Dodatne wuhotowanje

Dodatne wuhotowanje

Praji so, zo je to kajkosć mužow, zo swoje awta nastajnosći rjedźa a tež přeco po najmodernišej technice wuhotuja. Njewěm drje, hač tole trjechi – ale přiwobroću...

wjace

9. November 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 09.11.2005 Powětr přepušćace - Atmungsaktiv

Powětr přepušćace - Atmungsaktiv

Sport je rjana zaběra, kiž dźerži ćěło strowe a sylne. Ja tež rady sportuju. Pućuju, kolesuju, regularnje běham, nowoserbsce "jogguju". Při tym so wězo poćiš...

wjace

2. November 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 02.11.2005 Zwjeno - Felge

Zwjeno - Felge

W poslednich lětach je so technika tež hladajo na kolesa spěšnje dale wuwiła. Multifunkcionalne wodźidło, klukowa abo kurblowa technologija kaž tež swěca...

wjace

28. Oktober 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 28.10.2005 Něćin - Niethen

Něćin - Niethen

Jeli so mje něchtó w ryči dźensnišich Młodoserbow wopraša, hdźe wjeska Nyćin je, tak praju: to nywem – pardon – njewěm, znaju jenož Něćin njedaloko Bukec. Šikwana...

wjace

19. Oktober 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 19.10.2005 Lusk, Łusć a Lauske

Lusk, Łusć a Lauske

Rěka wjes z němskim mjenom Lauske tam njedaloko Baćonja nětko serbsce Łusć, kaž to w słownikach steji – abo je to Łušć? Mi so zda, zo je to w modernej...

wjace

23. September 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 23.09.2005 Torońca

Torońca

W lěću sym wam, lubi słucharjo, tu w rěčnym kućiku skrótka předstajił wjesku Zrěšin – němsce Rieschen, tam pod horami južnowuchodnje Budyšina. A sprawnje prajene...

wjace

9. September 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 09.09.2005 Tütensuppe

Tütensuppe

Njedawno namakach internetowu stronu z titulom "frag.mutti.de". Wězo běch wćipna, što so za tym chowa. Dyrbjach so smjeć, dokelž běchu to lute pokiwy za nježenjeńcow...

wjace

7. September 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 07.09.2005 Laufzeit

Laufzeit

Namakach před dlěšim časom w našim póštowym kašćiku cedlu, z kotrejž chcyše někajki zastupnik wabić za lutowanski plan swojeho zawěsćenja. Běžny čas tutoho lutowanskeho...

wjace

26. August 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 26.08.2005 Kluka

Kluka

Što je jedna kluka? Tak sym so njedawno w kruhu kolegow naprašowała. Słowo wopokaza so jako mało znate. Někotři znajachu je jako pomjenowanje za patu, potajkim...

wjace

5. August 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 05.08.2005 All - inclusiv - dowol

All - inclusiv - dowol

Njedawno běch w pućowanskim běrowje, dokelž chcu w nazymskich prózdninach ze swójbu do dowola wotjěć. Wobhonich so za wšelakimi poskitkami, a přistajeny so mje wopraša...

wjace

20. Juli 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 20.07.2005 Poćić so

Poćić so

Je lěćo a wonka je horco, horco kaž w pjecy. Čłowjek so poći kaž swinjo. Pohladajmy tola, hač nima serbšćina hišće wjace wurazow za to, hač tutón wobrot, kotryž...

wjace

1. Juli 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 01.07.2005 Dowol

Dowol

Bórze budźe čas dowola. Kaž w etymologiskim słowniku steji, zwisuje dowol ze słowjesom dowolić, potajkim sebi samomu abo někomu něšto dowolić. Tež němske słowo...

wjace

10. Juni 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 10.06.2005 Chwatna próstwa - Eilantrag

Chwatna próstwa - Eilantrag

Naš chwatny čas rodźi nowe fakty a wunamakanki – a z nimi płodźi mnóstwo nowych słowow. Wočiwidne je to při čitanju Serbskich Nowin. Druhdy wšak so nowotwórba...

wjace

20. Mai 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 20.05.2005 Dwójne - dwoje

Dwójne - dwoje

Na sportowej stronje w nowinach steješe njedawno, zo je na foće widźeć "třělc dwójnych wrotow" za swoje mustwo. Prawdźepodobnje je był třělc dwójce wuspěšny, ale...

wjace

18. Mai 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 18.05.2005 Winojty - winowaty

Winojty - winowaty

Winojty – winowaty: dwě jara podobnej słowje, ale matej wonej tež samsny woznam? Tu dyrbju prajić: Haj a ně. Haj, dokelž móžetej wobě słowje telko rěkać kaž...

wjace

11. Mai 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 11.05.2005 Padowy manager

Padowy manager

Wěsće Wy, lubi připosłucharjo, što ma być "padowy manager"? Wothladajo wot toho, zo bychu starši Serbja při čitanju słowa "manager" zawěsće chwilku trjebali so...

wjace

8. April 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 08.04.2005 Hejkojta jehlička – Stecknadel

Hejkojta jehlička – Stecknadel

W Serbskich Nowinych čitach nawěšk wobchoda, w kotrymž wabješe so za kup "trodlow za rubiška" a kup "hejkojtych jehličkow". "Trodle" je serbske pomjenowanje za němske...

wjace

6. April 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 06.04.2005 Móšeń skubać – Viel Geld ausgeben

Móšeń skubać – Viel Geld ausgeben

Dźensniši dźeń ludźo při nakupowanju jara za tunimi składnosćemi pytaja. Hrabnjenčka jich wabja, tunjosć, haj samo skuposć so wuchwaluje. Su pak twory a posłužby, kiž tež...

wjace

30. März 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 30.03.2005 Schnapsidee - kał, błudna myslička

Schnapsidee - kał, błudna myslička

Njedawno wopraša so mje něchtó za serbskim ekwiwalentom za němske słowo "Schnapsidee". Mój prěni namjet bě "spontana abo njepřemyslena ideja". Potom pak pytach w němskim...

wjace

11. März 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 11. měrca 2005 Schnäppchen - hrabnjenčko

Schnäppchen - hrabnjenčko

Lubi připosłucharjo, wěsće Wy, što je jedyn "dohrabk" abo jedne "hrabnjenčko"? Słowo na to pokaza, zo za něčim "hrabnješ", jara spěšnje samo, zo njeby něchtó druhi...

wjace

23. Februar 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 23.02.2005 Na raka zemrěć

Na raka zemrěć

Njedawno słyšach rozprawu wo spisowaćelu, kiž bě hižo před něšto lětami "na rak zemrěł". Skorigowach při sebi hnydom: wón bě na raka zemrěł. W serbšćinje mamy pola...

wjace

18. Februar 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 18.02.2005 Dróhowy popłatk - Maut

Dróhowy popłatk - Maut

Wot spočatka lěta sem dyrbja nakładne awta w našim kraju zapłaćić za wužiwanje wěstych dróhow tak mjenowanu "maut". Spěšnje je so tuta požčonka do serbskeje rěče přiwzała...

wjace

16. Februar 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 16.02.2005 Dno - bjez dna/Den Boden verlieren

Dno - bjez dna/Den Boden verlieren

W nowinach sym čitała, zo je w dźensnišim času "wjele ludźi bjez dna" – što drje je z tym měnjene? Z konteksta hodźeše so wučitać, zo dźe wo to, zo njewědźa so tući ludźo...

wjace

1. Februar 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 01.02.2005 Cycha - Bettüberzug, Zieche

Cycha - Bettüberzug, Zieche

Za poćehnjenje poslešća a hłowaka bjerje serbska hospoza cychu a cyšku. A to stej zajimawej słowje. Wonej nimatej ničo činić z třěchu na domje. Cycha a cyška we łožu matej...

wjace

28. Januar 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 28.01.2005 Bettwäsche - poćehnjenje

Bettwäsche - poćehnjenje

Hačrunjež sće runje hakle stanyli, chcu so dźensa w rěčnym kućiku hišće raz k łožam a w nich wužiwanym rekwizitam wróćić. Zo njebychu so naše łoža poněčim do smjerdźatych...

wjace

18. Januar 2005

Rěčny kućik z wusyłanja 18.01.2005 Wot samo - sam wot so

Wot samo - sam wot so

Su wěcy, kiž so stawaja bjez toho, zo dyrbi so něchtó wo to starać. Němcy na to praja: das geht von selbst. A kak my Serbja? Njedawno sym čitała sadu "Ničo wot samo...

wjace

31. Dezember 2004

Rěčny kućik z wusyłanja 31.12.2004 Silwester

Silwester

Mjez našimi němskimi sobuwobydlerjemi je z wašnjom, zo sej na proze k nowemu lětu: "Guten Rutsch!" přeja. Serb to w tutej formje njewupraja. Wón so do noweho lěta...

wjace

26. November 2004

Rěčny kućik z wusyłanja 26.11.2004 Trjechnosć

Trjechnosć

Njedawno sym čitała sadu: "Trjechnosć Patrika Woka ze Šunowa je dale konstantna." Što drje je "trjechnosć"? Z přisłušneho teksta zhoniš, zo dźe wo kopańcu, a tón młodźenc...

wjace

5. November 2004

Rěčny kućik z wusyłanja 05.11.2004 "Zhubjeny"

"Zhubjeny"

Z wójny abo z riskantnych pućowanjow abo druhich dyrdomdejow so ludźo druhdy njewróća. Někotři tam zahinu – pola wojakow so potom praji, zo su padnyli, ale wo wosudźe...

wjace